Ramowa dyrektywa w sprawie strategii morskiej

O RDSM

Dobry stan środowiska morskiego jest kluczowy dla prawidłowego funkcjonowania ekosystemu z uwzględnieniem elementów biotycznych i abiotycznych oraz procesów zachodzących w toni wodnej i dnie morskim, jak również dla możliwości zrównoważonego korzystania z obszarów morskich.

Utrzymanie lub przywrócenie dobrego stanu obszarów morskich pozbawionych granic wymaga wspólnych działań na poziomie krajowym, ale również międzynarodowym. Przykładem są działania podejmowane przez państwa członkowskie w ramach implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady WE ustanawiającej ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego (dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej – RDSM, 2008/56/WE z dnia 17 czerwca 2008 r.). Wymagania dyrektywy zostały transponowane do prawa krajowego (ustawa Prawo wodne z dnia 20 lipca 2017 r - Dz. U. z 2023 r. poz. 1478, z późn. zm.).

Podstawowym celem dyrektywy jest osiągnięcie dobrego stanu środowiska (Good Environmental Status - GES), który jest zdefiniowany jako …taki stan środowiska wód morskich tworzących zróżnicowane i dynamiczne pod względem ekologicznym oceany i morza, które są czyste, zdrowe i urodzajne w odniesieniu do panujących w nich warunków, zaś wykorzystanie środowiska morskiego zachodzi na poziomie, który jest zrównoważony i gwarantuje zachowanie możliwości użytkowania i prowadzenia działań przez obecne i przyszłe pokolenia.

RDSM nakłada na państwa członkowskie UE obowiązek opracowania strategii, której celem jest osiągnięcie dobrego stanu środowiska w obszarach morskich pozostających pod ich jurysdykcją. Na strategię składają się (i) ocena stanu środowiska wraz z (ii) definicją właściwości typowych dla dobrego stanu, (iii) cele środowiskowe, (iv) program monitorowania i (v) program ochrony wód morskich. Dyrektywa nakłada obowiązek aktualizacji wszystkich elementów w cyklu 6-letnim.

Zgodnie z RDSM, zarówno wstępna ocena, jak i jej aktualizacje muszą odnosić się wielopoziomowo do elementów ekosystemu morskiego określających jego stan. Elementy te wymienione są w Dyrektywie Komisji (UE) 2017/845 z dnia 17 maja 2017 r. zmieniającej dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE w odniesieniu do przykładowych wykazów elementów branych pod uwagę przy opracowaniu strategii morskich oraz do elementów charakteryzujących wpływ działań i procesów na stan środowiska morskiego. Takie podejście gwarantowane jest poprzez uwzględnienie 11 cech wskazanych w Decyzji Komisji (UE) 2017/848 z dnia 17 maja 2017 r. ustanawiającej kryteria i standardy metodologiczne dotyczące dobrego stanu środowiska wód morskich oraz specyfikacje i ujednolicone metody monitorowania i oceny, oraz uchylającej decyzję 2010/477/UE. Wszystkie cechy muszą być uwzględnione w strategiach opracowywanych przez państwa członkowskie UE, w tym w ocenach i ich aktualizacjach. W ramach poszczególnych cech, które w sposób opisowy wskazują pożądany stan środowiska w zakresie: bioróżnorodności i łańcuchów troficznych oraz ograniczenia wpływu presji związanych z gatunkami obcymi, eksploatacją komercyjną ryb i skorupiaków, eutrofizacją, integralnością dna morskiego, zmianą warunków hydrograficznych, substancji niebezpiecznych, w tym w rybach do spożycia, odpadami i hałasem, wyróżnione zostały kryteria o charakterze podstawowym i drugorzędnym.

Osiągnięcie dobrego stanu środowiska jest weryfikowane poprzez ocenę wskaźników opisujących stan i presje w ramach poszczególnych cech.

Przeprowadzenie oceny w oparciu o uzgodnione, również na poziomie regionalnym wskaźniki z uwzględnieniem wszystkich cech ma gwarantować kompleksowość i spójność ocen przeprowadzanych przez poszczególne państwa we wszystkich morzach europejskich.

11 cech uwzględnianych w ocenie stanu środowiska wód morskich opisujacych stan i presje

11 cech uwzględnianych w ocenie stanu środowiska wód morskich z przypisanymi wskaźnikami stanu i presji

  • Wskaźniki stanu
  • Presje związane z wprowadzeniem i eksploatacją gatunków
  • Presje związane z wprowadzeniem do środowiska substancji, odpadów i energii
  • Presje fizyczne
Dane do wykresu

Dane do wykresu

XLSX (9,93 KB)