Poprawa stanu środowiska mórz europejskich, a w tym i Morza Bałtyckiego jest problemem, w którego rozwiązanie zaangażowane są wszystkie państwa należące do Unii Europejskiej. Wspólnota postawiła Państwom Członkowskim wysokie wymagania w zakresie osiągnięcia celu jakim jest dobry stany środowiska wód morskich (Good Environmental Status - GES) najpóźniej do 2020 roku, gdzie:

Dobry stan środowiska (GES) oznacza “…taki stan środowiska wód morskich tworzących zróżnicowane i dynamiczne pod względem ekologicznym oceany i morza, które są czyste, zdrowe i urodzajne w odniesieniu do panujących w nich warunków, zaś wykorzystanie środowiska morskiego zachodzi na poziomie, który jest zrównoważony i gwarantuje zachowanie możliwości użytkowania i prowadzenia działań przez obecne i przyszłe pokolenia”.

Ramy formalne osiągnięcia tego celu zostały ujęte w postanowieniach dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady WE ustanawiającej ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego (Ramowa Dyrektywa w sprawie Strategii Morskiej - RDSM, 2008/56/WE z dnia 17 czerwca 2008 r.).

Cel ten powinien być osiągnięty poprzez opracowanie i wdrożenie strategii morskiej, w kolejnych etapach, które obejmują:

• opracowanie wstępnej oceny stanu środowiska wód morskich
• opracowanie zestawu właściwości typowych dla dobrego stanu środowiska wód morskich
• opracowanie zestawu celów środowiskowych dla wód morskich i związanych z nimi wskaźników
• opracowanie i wdrożenie programu monitoringu wód morskich
• opracowanie i wdrożenie krajowego programu ochrony wód morskich

Powyższe działania mają przyczyniać się do ogólnie pojętej ochrony środowiska morskiego poprzez zapobieganie jego degradacji i zachowanie w dobrym stanie, a nawet odtworzenie zdegradowanych elementów ekosystemu morskiego w wyniku działalności człowieka. Mieści się w tym kontrola i stopniowe eliminowanie zanieczyszczeń i antropogenicznego wpływu na środowisko morskiego zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.

Pierwotnie kryteria i standardy metodologiczne dotyczące osiągnięcia dobrego stanu środowiska wód morskich zostały określone w Decyzji Komisji 2010/477/UE z dnia 1 września 2010 r. w sprawie kryteriów i standardów metodologicznych dotyczących dobrego stanu środowiska wód morskich, a następnie zostały zmienione decyzją Komisji Europejskiej 2017/848/UE z dnia 17 maja 2017 r., co było wynikiem doświadczeń uzyskanych po opracowaniu oceny wstępnej stanu środowiska morskiego za okres 2005-2010.

Transpozycja zapisów Dyrektywy do prawodawstwa polskiego nastąpiła przede wszystkim poprzez ustawę z dnia 4 stycznia 2013 r. o zmianie ustawy - Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw, a następnie znowelizowana poprzez wprowadzenie jej zapisów do do ustawy – Prawo wodne.

Zgodnie z Ustawą Prawo Wodne Główny Inspektorat Ochrony Środowiska realizuje określone w niej zadania. Na mocy art. 151 ust. 1 Ustawy właściwy organ Inspekcji Ochrony Środowiska opracowuje wstępna ocenę stanu środowiska polskich wód morskich oraz jej aktualizację (na mocy art. 151 ust. 17 Ustawy), w uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa, ministrem właściwym do spraw gospodarki morskiej, ministrem właściwym do spraw rybołówstwa oraz ministrem właściwym do spraw gospodarki wodnej. Analizę społeczno-ekonomiczną opracowuje minister właściwy do spraw gospodarki morskiej, zestawienie dominujących presji i oddziaływań pochodzenia lądowego na wody morskie, w tym presji i oddziaływań antropogenicznych sporządza minister właściwy do spraw gospodarki wodnej, zestawienie dominujących presji i oddziaływań pochodzenia morskiego na wody morskie, w tym presji i oddziaływań antropogenicznych sporządza minister właściwy do spraw gospodarki morskiej, zestawienie dominujących presji i oddziaływań pochodzenia morskiego na wody morskie wynikających z działalności rybackiej, w tym presji i oddziaływań antropogenicznych sporządza minister właściwy do spraw rybołówstwa.

Przy opracowywaniu wstępnej oceny stanu środowiska wód morskich właściwy organ Inspekcji Ochrony Środowiska współpracuje z Komisją Ochrony Środowiska Morza Bałtyckiego w celu:

1. zapewnienia zgodności metodologii oceny w regionie Morza Bałtyckiego;
2. uwzględnienia właściwości i oddziaływania na środowisko wód regionu Morza Bałtyckiego o charakterze transgranicznym.

Właściwy organ Inspekcji Ochrony Środowiska opracowuje także projekt zestawu właściwości typowych dla dobrego stanu środowiska wód morskich, który stanowi podstawę do podejmowania kolejnych etapów wdrażania strategii morskiej. Zgodnie z definicją w RDSM wody morskie obejmują obszar morza od linii podstawowej wód terytorialnych do granicy strefy ekonomicznej, który dla potrzeb oceny jest rozszerzony o wody przybrzeżne i przejściowe określone w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/WE ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz. Urz. UE L 327 z dnia 22.12.2000, str. 1), zwaną Ramową Dyrektywą Wodną (RDW).